Aneta Grzeszykowska, Dorota Buczkowska, Paweł Szypulski i Jakub Certowicz do 20 maja w PKiN będą prezentować swoje nowe projekty – efekt rezydencji artystycznych w norweskich archiwach fotograficznych i pracy z archiwum Fundacji Archeologia Fotografii. 

Wystawa „Żywe archiwa” jest częścią złożonego i wielowątkowego projektu pt.: „Długie życie fotografii”, realizowanego przez Fundację Archeologia Fotografii. Kolejne elementy projektu przeprowadzają uczestników przez proces odkrywania archiwum fotograficznego. Jego ostatnim etapem są reinterpretacje dokonywane przez artystów współczesnych, którzy podejmują próbę alternatywnego spojrzenia na zbiory odwiedzanych instytucji. Archiwa to dla nich źródło niedopowiedzianych historii i punkt wyjścia do krytycznej i ironicznej refleksji. Wystawie towarzyszyć będzie publikacja oraz spotkania autorskie.

Prace zaprezentowane przez Dorotę Buczkowską to przetworzone za pomocą interwencji graficznych fotografie archiwalne z County Archive of Sogn og Fjordane w Leikanger. W projekcie „Praktyczny poradnik przetrwania uczuciowej burzy nad wodą”  artystka  tworzy nowe znaczenia, zaburza porządek i nadaje jednostkowym, prywatnym historiom z przeszłości uniwersalny wymiar. Projekt jest kontynuacją, otwartego w 2012 roku, cyklu „Rok w sanatorium”. Dorota Buczkowska zaprosiła do współpracy Annę Theiss – ta stworzyła teksty nawiązujące do prac artystki. „Przyrodnicze subtelności i półtony – pisze Theiss – tworzą ramę dla historii bohaterów, których artystka powołuje do życia. To korowód przedziwnych postaci: kobieta z jednym okiem, dziewczynka oswajająca bestię, para dziewcząt, które zbyt długo patrzyły w swoje odbicia w tafli fiordu. (…) Tak powstają opowieści o szaleństwie, aberracji, dziwności ukrytej nawet w codziennych gestach i praktyce życia, którego głównym celem jest przetrwanie w niesprzyjających warunkach zimna i wilgoci”.

Praca Anety Grzeszykowskiej oparta jest na  fotografiach Wojciecha Zamecznika z archiwum Fundacji Archeologia Fotografii. Artystka wybrała zdjęcia, na których widzimy fragmenty kobiecej postaci: twarzy i ciała. Zdecydowała się poszerzyć obraz, pokazując to, co mogłoby być poza kadrem wyjściowych zdjęć. W tym celu fotografuje się sama, jednocześnie sugerując, że zdjęcie mogłaby zrobić modelka. Takie przeniesienie skłania do zadania pytań o relację modelka-artysta, proces budowania wizerunku i autokreację. Grzeszykowską interesuje rola, jaką odgrywa fotografia w tworzeniu i dokumentowaniu tożsamości człowieka. Jednym z głównych tematów jej twórczości jest jej własna tożsamość, którą analizuje i z którą „gra” na wielu poziomach: wymazując własną postać z rodzinnego archiwum fotografii („Album”, 2005) czy wcielając się w postać Cindy Sherman („Untitled Film Stills”, 2006).

Na wystawie w PKiN pojawią się także prace Jakuba Certowicza, który dokumentuje różne formy archiwum i sposoby ich działania. Inspiracją dla tego projektu są fotograficzne zbiory w norweskim County Archive of Oppland oraz dotychczasowa praca artysty, podczas której miał okazję zetknąć się z polskimi instytucjami tego typu, prowadzonymi w bardzo odmienny sposób. Praca Certowicza stawia po raz kolejny pytania o ideę archiwum i sens jego funkcjonowania.

Paweł Szypulski, również odwołuje się do idei archiwum i przygląda się działalności artystów, kuratorów i osób zafascynowanych zbieraniem fotografii. Jego autoironiczny projekt obnaża różne powtarzalne strategie pracy twórczej z archiwami. Szypulski jest kuratorem i kolekcjonerem, m.in. autorem publikacji „Pocztówki z Auschwitz” zbudowanej z autorskiej kolekcji turystycznych pocztówek przedstawiających obóz Auschwitz-Birkenau. Kontakt ze zbiorami norweskiego Telemark Museum skłonił Szypulskiego, by przyjrzeć się schematom, jakim sam poddaje się podczas pracy.

Współpraca z artystami, którzy dokonują twórczych interpretacji archiwalnych zbiorów fotograficznych jest ważnym elementem działań Fundacji  Archeologia Fotografii od początku jej działalności. Do tej pory zrealizowano dwanaście wystaw inspirowanych dziełami m.in. Zofii Chomętowskiej, Zbigniewa Dłubaka, Jerzego Lewczyńskiego i Tadeusza Sumińskiego. Wystawa „Żywe archiwa” jest kolejnym etapem tej pracy. Zrealizowana jest w ramach projektu „Długie życie fotografii”, poświęconego archiwom fotograficznym, podczas którego odbywają się rezydencje artystyczne, wizyty studyjne specjalistów, powstają filmy edukacyjne o konserwacji zbiorów fotograficznych. W kwietniu, poza wernisażem wystawy i spotkaniami autorskimi, odbędzie się dwudniowe szkolenie dla polskich instytucji z archiwami i kolekcjonerów, a na stronie www.fotoarchiwa.faf.org.pl/pl/ zostaną opublikowane wyprodukowane przez Fundację filmy edukacyjne.

——

Wystawa „Żywe archiwa”

Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, Sala Kisielewskiego

28.04 – 20.05.2016.