tekst i zdjęcia: Marta Mach

Żyjemy w czasach symboli, tzw. epoce obrazkowej. Na co dzień rejestrujemy tysiące piktogramów, których znaczenie jest dla nas mniej lub bardziej czytelne. W swoim naturalnym środowisku bardzo szybko uczymy się odczytywania znaków, by żyło się łatwiej i szybciej. Pierwszym etapem jest symbolika przestrzeni miejskiej. A zatem wiedzieć trzeba chociażby kiedy i co oznaczają kółko i trójkąt, by nie pomylić toalet. Równolegle wtłaczana jest nam do głowy symbolika religijna. Oddzielną biblią współczesnego człowieka jest księga symboli marek. A to już zadanie speców od marketingu, by logotypy pojawiały się w naszym otoczeniu na tyle często, by bezbłednie i pozytywnie kojarzyć je z konkretnym produktem. Obszarów funkcjonowania owładniętych przez symbole można wymieniać bez końca. Oznaczyć to skrócić tok myślenia, a co za tym idzie, zaoszczędzić czas. Żyjemy w czasach, w których czas to pieniądz.

Dystans nie stanowi pozornie dziś żadnego problemu. Przemieszczenie się 5261 km na wschód zajęło mi 8 godzin i kosztowało 400 euro. Relatywnie niewiele. Jakiś czas trwało podświadome dociekanie czy dotarłam do „innego świata” czy wzdłuż obwodu równika poruszamy się jednak wciąż w „tym samym” świecie. „Badanie” mogłam wykonać na podstawie nie tylko swoich reakcji, bo przyjechałam tu z grupą Polaków w różnym wieku, o różnym wykształceniu i doświadczeniu życiowym. Okazuje się, że kto nie odrobił w domu zadania z symboli, ten ma kłopot z rozumieniem i poruszaniem się w nowym środowisku. W chwilach paniki , pozostaje mu stara dobra coca‐cola, której zawsze może zaufać.

***

Swastyka (dewanagari èविèतक, transliteracja: svastika) – znak zazwyczaj w kształcie równoramiennego krzyża, o ramionach zagiętych pod kątem prostym. Nazwa svastika pochodzi z sanskrytu i oznacza „przynoszący szczęście” (svasti – powodzenie, pomyślność, od su – dobrze i asti – jest). W hinduizmie swastyka jest często stosowanym znakiem . Jest uznawana za symbol Ganapatiego, słoniogłowego bóstwa o ludzkim ciele, ku któremu kierowana jest początkowa mantra lub recytacja w większości praktyk religijnych hindusów . Podobnie, w nowożytnym hinduizmie, znak swastyki pojawia się na pierwszej karcie ksiąg. W Chinach znak swastyki pojawił się ok. 2 000 lat temu, wraz ze sprowadzeniem buddyzmu z Indii. Wraz z innymi chińskimi znakami lewoskrętna postać swastyki trafiła do Korei (만 ‐ man), a potem także do Japonii. Jeszcze w 1918 roku, przed niemieckimi nazistami, swastyka w kolorze niebieskim (jak na fińskiej fladze) została przyjęta jako znak przynależności państwowej fińskich wozów bojowych. Niemieccy naziści, tworząc ideologię wyższości „rasy aryjskiej”, zaczerpnęli z tradycji Ariów również ten starożytny symbol, czyniąc zeń w 1920 roku godło NSDAP, a następnie symbol państwowy III Rzeszy. Za osobę, która namówiła Hitlera do użycia swastyki uważa się współtwórcę DAP, Antona Drexlera.

Coca‐cola (w USA, Kanadzie, Australii i Wielkiej Brytanii powszechnie znana jako Coke) ‐ marka bezalkoholowego napoju gazowanego firmy The Coca‐Cola Companym jest obecnie jedną z najpopularniejszych na świecie. Napój jest aktualnie sprzedawany w ponad dwustu krajach, a korporacja zatrudnia 92 400 pracowników. Logotyp Coca‐coli został stworzony w 1885 roku przez Franka Masona Robinsona. Użyty przez niego krój pisma (znany jest pod nazwą Spencerian script) wykształcił się w połowie XIX w. i był dominującą formą oficjalnego pisma ręcznego funkcjonującą w tamtych czasach w Stanach Zjednoczonych. Napój został stworzony przez aptekarza i początkowo miał służyć jako lekarstwo. Firmie zarzuca się rozbicie protestów pracowniczych w Dudullu w Turcji[6] oraz prześladowania związków zawodowych w firmach rozlewczych w Kolumbii. W 2001 r. firma została pozwana za dyskryminację rasową przez afroamerykańskich pracowników i pracownice. Jak ustaliło BBC, w 2003 roku koncern zanieczyścił duże powierzchnie rolne w Indiach trującymi, rakotwórczymi chemikaliami. Organizacja Human Rights Watch w 2004 roku zarzuciła m.in. Coca‐Coli wykorzystywanie pracy dzieci na plantacjach trzciny cukrowej w Salwadorze.